Milli kóða og kærleika: Hvaða færni skiptir máli í heimi gervigreindar?

Gömul og ný gervigreind

Við byrjuðum á því að skilgreina hugtök. Hvað er þessi „nýja“ spunagreind annað en „gamla“ gervigreindin sem hefur verið með okkur í áratugi? Sigurður útskýrði þetta vel. Á meðan eldri líkönin eru eins og áreiðanleg verkfæri sem við þekkjum og treystum, er spunagreindin eins og skapandi en óútreiknanlegur samstarfsfélagi. Hún getur búið til stórkostlega hluti en líka bullað og búið til „ofskynjanir“. Eins og Sigurður sagði svo vel:

„...í þessari nýju tækni, þar eru ekki alveg komnar jafn svona skýrar leiðir til að... nálgast svona svona óvissu.“

Þessi óvissa er kannski ein stærsta áskorunin og tækifærið. Hvernig byggjum við kerfi og störf í kringum tækni sem er ekki alltaf fyrirsjáanleg?

Samspilið skiptir máli

Svarið virðist ekki liggja í því að reyna að fullkomna vélina, heldur að fullkomna samspilið milli vélar og manns. Þetta er ekki bara tæknileg áskorun – þetta er mannleg. Við þurfum að byggja upp það sem ég kalla „þekkingarlæsi“ í kringum gervigreind: hæfnina til að meta hvenær við eigum að treysta vélinni, hvenær við eigum að efast og hvenær mannlegt mat er óumflýjanlegt.

Það er einmitt þarna sem aðalgildisbreytingin liggur. Þegar við sjálfvirknivæðum allt hið einfalda og endurtekna, þá rýmkar til fyrir mannlegri dómgreind. En við þurfum að vera meðvituð um að rækta hana.

Skilvirkni er ekki alltaf árangur

Það sem kom sérstaklega vel fram í samtalinu okkar var togstreitan milli skilvirkni og árangurs – þema sem passar ótrúlega vel við þá spurningu sem æ fleiri stofnanir glíma við. Við getum orðið mjög skilvirk með gervigreind, gert hlutina hraðar og ódýrari. En ef við skiljum ekki samhengið, þarfirnar og fólkið sem við erum að þjóna, þá erum við kannski bara að verða skilvirk í röngum hlutum.

Þetta er kannski ein hættulegasta gildran í gervigreindarbyltingunni: að við mælum árangur í hraða og magni, en ekki í gildi og merkingu. Tæknin gerir okkur kleift að gera meira en nokkru sinni fyrr, en gerir hún okkur líka kleift að gera það rétta?

Skorturinn sem enginn talar um

Þetta leiddi okkur að einni mikilvægustu spurningu þáttarins: Ef við sjálfvirknivæðum öll einföldu og endurteknu verkefnin, hvað verður þá eftir fyrir okkur? Verða allir að vera forritarar?

Svar Sigurðar var sláandi:

„...það er skortur á fólki með tæknikunnáttu sem er gott að vinna með fólki og á auðvelt með að sýna samkennd og finna hvaða vandamál á að leysa og hjálpa fólki að vinna saman. Það er skortur á þannig fólki.“

Hér erum við komin að kjarna málsins. Kannski er mesta þörfin ekki fyrir fleiri sem skilja kóða, heldur fleiri sem skilja samhengi. Fleiri sem geta tekið þessa öflugu tækni og beitt henni með visku, innsæi og umhyggju fyrir heildinni.

Þetta snýst ekki lengur bara um að smíða tólið, heldur að skilja hvernig, hvenær og hvort við eigum að nota það.

Þetta kallar á nýja tegund af færni. Færnina til að spyrja réttu spurninganna. Færnina til að hlusta. Færnina til að sjá stóru myndina og tengja punkta sem vélin sér ekki. Þetta eru ekki tæknileg atriði; þetta eru mannleg.

Ferðalagið fram undan

Þegar ég velti þessu fyrir mér finn ég fyrir bæði kvíða og bjartsýni. Kvíða yfir því að við einblínum of mikið á tæknina og gleymum manneskjunni. En líka bjartsýni yfir því að þessi bylting neyðir okkur til að endurmeta hvað það er sem gerir okkur raunverulega verðmæt – og að rækta einmitt þá eiginleika sem ekki er hægt að sjálfvirknivæða.